OTOMOTİV YAN SANAYİ İHRACATTA GÜÇLÜ DURUŞUNU KORUYOR

Değerli meslektaşlarım,

Otomotiv sektörünün ana hedefi olan uzun vadeli ve sağlıklı büyüme devam ediyor. Türkiye Otomotiv Sektörü, 2024 yılı itibarıyla 37 milyar dolarlık ihracatla lider konuma gelmiştir. Bu toplamın yaklaşık 15 milyar dolarlık kısmını yan sanayi ve yedek parçalar oluşturmaktadır.

Otomotiv yan sanayisinin bağımsız bir sektör olarak değerlendirilmesi durumunda ihracatta ilk 5’te yer alabileceği belirtilmiştir. Sektörün uluslararası sisteme tam entegre olduğu ve Türkiye ekonomisine sağladığı katkının sürdürülebilirliği açısından yapısal sorunlara çözüm geliştirilmesi zorunluluğu gündeme gelmektedir.

YEDPA ve OSS’nin bu alandaki çalışmaları kapsamında, sürdürülebilir iş modellerini teşvik eden programların artırılması ve duyurulması; “İhracata ilk adım” gibi sürdürülebilirliğe yönelik uygulamaların hayata geçirilmesi gerekmektedir. Ticaret Bakanımız Sayın Ömer Bolat’a detaylı bir rapor sunulmuştur.

SEKTÖRÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

İstanbul Ticaret Odası (İTO) bünyesindeki 54 No’lu Motorlu Araçlar Tamir, Bakım ve İmalatı Meslek Komitesi’nin çalışmaları, OSS ve sektör temsilcilerinin katkıları ve sektör paydaşlarının görüşleri doğrultusunda hazırlanan raporda öne çıkan başlıklar şöyle sıralanmıştır:

1. Eksper Atamaları ve Sigorta Süreçleri
   • Eksperlerin sigorta şirketleri tarafından atanması, tarafsızlık konusunda soru işaretlerine yol açmaktadır.
   • SBGM (Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi) üzerinden “akıllı ve sıralı atama” sisteminin devreye alınması önerilmektedir.
   • Sigorta tahkim sisteminin güçlendirilmesi, eksper ücretlerinin bağımsız kaynaklardan karşılanması gerektiği belirtilmektedir.
2. Servis ve Parça Uygulamaları
   • Sigorta şirketlerinin servisler üzerinde zorunlu tedarikçi indirimi baskısı uygulaması rekabeti zedelemektedir.
   • Eşdeğer parça tanımı ve kalite standartları belirsizdir; OSEM’in (Oto Sigorta Ekspertiz Merkezi) bu alanda standartları belirlemesi talep edilmektedir.
3. Trafik Tescil Düzenlemeleri
   • Elektrikli araçların artışıyla motor numarası zorunluluğu tartışmaya açılmaktadır.
   • Şasi (VIN) numarasının yeterli kabul edilmesi önerilmektedir.
4. Pert ve Ağır Hasarlı Araçlar
   • Pert araçların onarım sonrası TSE onaylı ekspertiz ve TÜVTÜRK denetimi olmadan trafiğe çıkması güvenlik riski doğurmaktadır.
   • Bu tür araçların tekrar trafiğe çıkışı için daha sıkı denetim önerilmektedir.
5. Azami Fiyat Tarifesi
   • Yetkili ve özel servislerin sınıflandırılması ve buna bağlı bir fiyat tarifesi oluşturulması talep edilmektedir.
   • TSE belgeli servis altyapısının yaygınlaştırılması ve standartlaştırılması istenmektedir.
6. Finansal Erişim Sorunları
   • Yüksek faiz ve düşük işçilik tarifeleri, işletmelerin sürdürülebilirliğini zorlaştırmaktadır.
   • Sigorta şirketlerinin işçilik fiyatlarını enflasyona göre güncellemesi çağrısı yapılmaktadır.
7. Nitelikli İnsan Kaynağı Eksikliği
   • MESEM (Mesleki Eğitim Merkezi) ve MYO mezunlarının daha etkin değerlendirilmesi gerekmektedir.
   • Kalifiye teknik personel yetiştirilmesi için SGK destekli eğitim modelleri önerilmektedir.
8. Ekspertiz ve Tramer Sorgulama Sorunları
   • Tramer bilgilerinin eksper ve sigorta aracıları tarafından ücretsiz erişilebilir olması istenmektedir.
   • Dijitalleşme süreci kapsamında yerli ve güvenli yazılım geliştirilmesi önerilmektedir.
9. Yedek Parça Rekabeti ve Fiyat Dengesizliği
   • Yetkili bayi ile dış parça satıcıları arasında fiyat uçurumu bulunmaktadır.
   • Fiyat standardizasyonu ve devlet destekli fiyat havuzu oluşturulması önerilmektedir.
10. Teşvik ve Destek Eksikliği
    • Elektrikli araç yatırımları için vergi muafiyeti, hibrit araçlarda ÖTV-KDV indirimi önerilmektedir.
    • Teşviklerin STK’lar aracılığıyla daha etkili duyurulması gerektiği belirtilmektedir.
11. Sahte Parça ile Mücadele
    • Çin menşeli sahte parçaların piyasaya girmesi sektörü tehdit etmektedir.
    • Denetimlerin sıklaştırılması ve caydırıcı yaptırımlar çağrısı yapılmaktadır.
12. Paralel İhracat Sorunları
    • AB ülkelerine paralel ihracatın marka/patent gerekçeleriyle engellenmesi haksızlık olarak değerlendirilmektedir.
    • Gümrük anlaşmaları çerçevesinde serbest ihracat talep edilmektedir.
13. Yerli Tedarik ve Yatırım Ortamı
    • Uzakdoğulu üreticilerin Türkiye’deki yatırımlarında yerli tedarik zincirlerine öncelik vermesi talep edilmektedir.
    • Sendikal baskılar ve döviz kurunun durağan seyri, yatırımcıları olumsuz etkilemektedir.

“SEKTÖR STRATEJİK ÖNEME SAHİP”

Otomotiv yedek parça sektörü bir tüketim ürünü değil; can ve mal güvenliği açısından kritik bir güvenlik ürünüdür. Bu nedenle sektörün stratejik öneminin kamuoyunda daha yüksek bir farkındalıkla ele alınması gerekmektedir.

Sağlık ve huzur içinde hayırlı, bol kazançlı çalışmalar temenni ediyorum.

Salih Sami Atılgan YEDPA Yönetim Kurulu Başkanı